آمار ازدواج و طلاق دو آمار مهم برای بررسی مشکلات اجتماعی است. عوامل بسیار زیادی در بالا و پایین رفتن این آمار تأثیر دارد به‌طور مثال وضعیت بد اقتصادی می‌تواند باعث کاهش آمار ازدواج شود. نگرانی‌های بین مردم در مورد کاهش ازدواج و افزایش نرخ طلاق در بین جوانان وجود دارد. در این مقاله می‌خواهیم به بررسی آمار ازدواج و طلاق از سی سال پیش تاکنون بپردازیم.
آمار تعداد ازدواج و طلاق در مناطق روستایی ایران
تاریخچه ازدواج
تاریخچه ازدواج به عنوان یک پدیده اجتماعی و قانونی به دوران‌های بسیار گذشته بازمی‌گردد. ازدواج به عنوان اتحاد دو نفر از نظر شرعی و حقوقی به‌طور گسترده‌ای در تمام اجتماعات بشری وجود داشته است. البته انجام ازدواج و نحوه اجرای آن در طول تاریخ بسته به فرهنگ‌ها، اعتقادات و شرایط جغرافیایی متفاوت بوده است. در اینجا به طور خلاصه به برخی از مراحل تاریخچه ازدواج اشاره می‌کنیم.
عصر باستان: ازدواج در اعتقادات و روایات باستانی همواره نقش مهمی داشته است. در دوران‌های باستانی، ازدواج در آن دوران به عنوان یکی از راه‌های تبادل فرهنگی و اجتماعی بین خانواده‌ها و قوم‌ها در نظر گرفته می‌شد. ازدواج در برخی از جوامع باستانی بر پایه تصمیمات خانوادگی انجام می‌شد و برخی دیگر در برخی موارد بر اساس رسوم‌ها و آیین‌های مذهبی بوده است.
آمار تعداد مردان و زنانی که حداقل یک بار ازدواج کرده‌اند در ایران
دوره رومی: در دوره رومی، ازدواج تحت تأثیر اصول حقوق روم قرار گرفته و قوانینی برای تنظیم این پدیده درست شده است. ازدواج در این دوره به عنوان تعهدی قانونی و اجتماعی برای تأمین استحکام خانواده در جامعه تلقی می‌شد.
دوره میانه: در دوره میانه، ازدواج از نظر دینی و اجتماعی بسیار مهم بود و به‌عنوان اساسی‌ترین نهاد اجتماعی در بسیاری از فرهنگ‌ها تلقی می‌شد. در این دوره، مراسم عقد و عروسی به شکل‌های مختلف مورد توجه بوده است.
دوره مدرن: در قرون جدید، با پیشرفت فرهنگ‌ها و قوانین حقوقی، نگرش‌ها نسبت به ازدواج تغییر کرده و بر اساس قوانین مدنی و شرعی انجام میشود. در این دوره، نقش دولت و سازمان‌های قانونی در تنظیم ازدواج افزایش یافته است.
دوره معاصر: در دوران معاصر، با تغییرات اجتماعی و فرهنگی، نگرش‌ها نسبت به ازدواج دچار تغییرات بزرگی شده‌اند. افراد به علت تأخیر در ازدواج به دلیل تحصیلات، شغل و استقلال مالی بیشتر ازدواج می‌کنند و یا ازدواج را به تعویق می‌اندازند.
تاریخچه ازدواج موضوع پژوهش‌های تاریخی و انسان‌شناختی بوده و همچنان نیز جایگاه مهمی در مطالعات اجتماعی دارد. این پدیده اجتماعی همواره تحت تأثیر شرایط زمانی و جغرافیایی متفاوت، رونق یافته و تغییر کرده است.
آمار تعداد مردانی که حداقل یک بار ازدواج کرده اند در ایران (به تفکیک وضعیت تاهل)
طلاق در ایران
به نظر می‌رسد مراحل قانونی انجام طلاق در ایران بسیار سخت‌تر و زمان‌گیرتر از ازدواج است. برخی از افراد زمان‌گیر بودن آن را یک موهبت می‌دانند چراکه فکر می‌کنند زمان می‌تواند مشکلات یک ازدواج ناموفق را تصحیح کند. البته به‌جز طلاق رسمی، طلاق عاطفی هم بسیار رایج است که برخلاف طلاق قانونی قابل‌بررسی با آمار و اعداد دقیق نیست. زمان‌گیر بودن روند قانونی طلاق، نداشتن حق طلاق زوجه، نداشتن حق حضانت، نبود اطلاعات و دانش کافی در خصوص قوانین و… تنها بخشی از دلایل بالا رفتن طلاق عاطفی و پایین بودن آمار طلاق قانونی است.
آمار میانگین سن افراد در اولین ازدواج بر حسب جنسیت در ایران
آمار طلاق در بین ایرانیان:
با بررسی آمارهای مرکز آمار ایران که توسط آمارفکت انجام‌شده است؛ می‌توان گفت که طلاق نسبت به چهل سال پیش بسیار افزایش‌یافته است. درحالی‌که تمامی آمارهای مربوط به طلاق و ازدواج از چهل سال پیش تاکنون روند افزایشی داشته اما برای درک بهتر باید نسبت طلاق به ازدواج را بررسی کرد. نسبت طلاق به ازواج در سال ۵۸ تنها ۶.۹ درصد بوده که این نسبت در پاییز ۱۴۰۰ به ۳۴.۸ درصد رسیده است.
با دقت به آمار پایین می‌توان گفت که آمار طلاق در ایران نگران‌کننده به نظر می‌رسد. با توجه به تشدید تحریم‌ها و وضعیت بد اقتصادی انتظار می‌رود در سال‌های پیش رو نرخ ازدواج با شیب کمتری افزایش پیدا کند اما از طرفی اگر طلاق با همین شیب افزایش پیدا کند می‌توان انتظار داشت در سال‌های آینده به ازای هر یک ازدواج یک طلاق صورت بگیرد. در نمودار زیر آمار سال ۱۴۰۰ تا پاییز ارائه‌شده است و آمار زمستان این سال را شامل نمی‌شود.
برای مشاهده مهم‌ترین آمار ایران به مقاله “آمار ایران در زمینه‌های مهم – بررسی اثر اقتصاد در جامعه از ازدواج تا جمعیت” مراجعه کنید.
با تعمق در نمودار زیر می‌توان به این نتیجه رسید که بااینکه آمار ازدواج در دهه هشتاد به بالاترین عدد مکن رسیده است اما با شروع دهه نود این نرخ کاهش پیداکرده اما آمار طلاق با شیب یکسانی رو به افزایش بوده است.
آمار تعداد ازدواج در استان تهران به تفکیک مناطق شهری و روستایی
مقایسه آمار ازدواج ایران با دیگر کشورها:
طبق آمارهای به‌دست‌آمده از منابع بین المللی، سال ۲۰۱۸ به ازای هر هزار نفر ایرانی ۱۱ ازدواج ثبت‌شده است. این آمار برای روسیه ۹.۲، ترکیه ۷.۱، ایالات‌متحده آمریکا ۶.۵ و کانادا ۴.۴ است. با توجه به نقشه زیر می‌توان فهمید کشورهای قاره سبز به‌طور کل آمار ازدواج کمتری را نسبت به کشورهای آسیایی دارند. به نظر می‌رسد ایران بالاترین میزان ازدواج را در خاورمیانه دارد.
نمودار آمار ازدواج و طلاق در ایران را اینجا ببینید.
قوانین ازدواج در ایران
ازدواج در اسلام به عنوان یک موقعیت مشروع تلقی میشود و این مسئله در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران نیز تأیید شده است. ازدواج در ایران تحت قوانین مدنی انجام میشود. سازمان ثبت احوال ایران مسئول ثبت ازدواج و صدور سند ازدواج است. اگر دو نفر می‌خواهند ازدواج کنند، باید مدارک مورد نیاز را به این سازمان ارائه دهند. این مدارک شامل کارت ملی، تصویر رنگی شخصی، کارت ملی شاهدان (دو نفر)، تعهدنامه و مجوزهای قانونی است.
سن ازدواج در ایران برای دختران ۱۳ سال و برای پسران ۱۵ سال تعیین شده است. اما با اجازه‌نامه و اجازه والدین یا ناظر قانونی و حکم دادگاه می‌توانند قبل از این سن ازدواج کنند.
ازدواج در ایران اجباری نیست و بر اساس اختیار شخصی انجام میشود. اگرچه در برخی موارد می‌تواند تحت فشارهای اجتماعی یا خانوادگی اتفاق بیفتد.
برای اطلاعات بیشتر می‌توانید مقاله کودک همسری در ایران را مطالعه کنید و همچنین تمودار آمار کشورهای دارای بالاترین نرخ ازدواج در سراسر جهان را اینجا ببینید.
مقایسه آمار طلاق ایران با دیگر کشورها:
طبق آخرین آمار و همان‌طور که گفته شد نرخ طلاق در ایران رو به رشد است اما وضعیت طلاق ایران نسبت به دیگر کشورها چگونه است؟ درحالی‌که به نظر می‌رسد کشورهای پیشرفته و جهان اول نرخ طلاق بیشتری داشته باشند؛ اما روسیه پرچم‌دار نرخ طلاق در دنیا است. طبق آمار بین‌المللی در سال ۲۰۱۶، میانگین طلاق در روسیه ۴.۶ در هر هزار نفر است. این آمار در مورد ایران ۱.۳، آمریکا ۳ و ترکیه ۱.۶ است. در تصویر زیر می‌توانید وضعیت کشورها در میزان طلاق را مشاهده کنید.
آمار تعداد ازدواج و طلاق در استان تهران
چه عواملی باعث کاهش ازدواج در یک کشور میشود؟
کاهش نرخ ازدواج در یک کشور می‌تواند به دلیل مجموعه‌ای از عوامل اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و روانشناختی باشد. این عوامل می‌توانند به صورت تکی یا ترکیبی تأثیر گذار باشند. در ادامه به برخی از اصلی‌ترین عوامل کاهش ازدواج اشاره میشود.
تغییرات اجتماعی و فرهنگی: تغییرات در نگرش‌ها و ارزش‌های اجتماعی می‌تواند تأثیر زیادی بر روی تصمیم‌گیری افراد درباره ازدواج داشته باشد. به‌عنوان مثال، افرادی که به طرز زندگی مستقل، کارآمدی و استقلال مالی ارزش داده و اهمیت بیشتری به موفقیت شغلی می‌دهند، ممکن است به تأخیر در ازدواج دچار شوند و یا به انجام ازدواج نرسند.
افزایش نقدینگی و هزینه‌های ازدواج: افزایش هزینه‌های ازدواج، مانند مهریه، مسکن، مراسم عروسی و … می‌تواند موجب کاهش تمایل به ازدواج در برخی افراد شود، به خصوص زنان و مردانی که به دلایل مالی نمی‌توانند این هزینه‌ها را پرداخت کنند.
آمار میانگین سن افراد در اولین ازدواج بر حسب جنسیت در مناطق شهری ایران
نگرش‌ها به نقش جنسیتی: تغییرات در نگرش‌ها و تعادل نقش‌های جنسیتی در جامعه می‌تواند نقشی در کاهش ازدواج ایفا کند. برای مثال، زنانی که به استقلال مالی و تحصیلات خود اهمیت می‌دهند، ممکن است به تأخیر ازدواج یا انجام ازدواج نرسند.
روند تحصیلات و شغل: افزایش روند تحصیلات و فرصت‌های شغلی می‌تواند باعث تأخیر ازدواج در افراد شود، زیرا برخی از افراد تمایل دارند ابتدا تحصیلات و شغل‌های خود را برقرار کنند و سپس به ازدواج بپردازند.
تغییر ساختار خانواده: تغییر در ساختار خانواده و ازدیاد تعداد افراد مجرد و تنها می‌تواند تأثیرگذار باشد. افزایش تعداد افراد مجرد و تأخیر ازدواج می‌تواند باعث کاهش نرخ ازدواج شود.
آمار تعداد ازدواج در نقاط شهری و روستایی در ایران
افزایش انتخاب‌ها: افراد در دنیای امروز، نسبت به گذشته، انتخاب‌های بیشتری برای زندگی دارند. این انتخاب‌ها می‌تواند تأثیری در تصمیم‌گیری‌های ازدواجی آن‌ها داشته باشد. به عنوان مثال، تأخیر ازدواج به علت تردید در انتخاب شریک زندگی یا مقایسه‌ی گزینه‌ها ممکن است رخ دهد.
نکته قابل توجه این است که علل کاهش نرخ ازدواج ممکن است در هر کشوری متفاوت باشد و بسته به شرایط اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی آن کشور تغییر کند.
آمار میانگین سن ازدواج زنان در ایران
نکته پایانی
عوامل بسیار زیادی در تغییرات نرخ ازدواج و طلاق مؤثر است اما همان‌طور که گفته شد اقتصاد را یکی از عوامل بسیار مهم در این زمینه می‌توان دانست. همان‌طور که نمودارها نشان می‌دهند با وخامت اوضاع اقتصادی در ایران، نرخ ازدواج کاهش و طلاق افزایش پیداکرده است. شاید بتوان گفت با بهبود اقتصاد می‌توان شاهد وضعیت بهتری در این زمینه باشیم که این موضوع نیاز به تلاش مسئولین دارد.
آمار ازدواج در ایران و جهان – عجیب‌ترین مراسم‌های عروسی در جهان را اینجا بخوانید
برای کسب اطلاعات بیشتر در حوزه آمارهای جمعیت اینجا کلیک کنید.
