آمار توزیع جمعیتی نقاط شهری استان هرمزگان که در آمارگیری سال 1395 در سرشماری عمومی نفوس و مسکن به دست آمده است نشان می‌دهد، بیشترین میزان توزیع جمعیتی نقاط شهری استان هرمزگان در سال 1390 بوده است.
آخرین آمار را در آمارفکت بخوانید.
طبق آخرین آماری که آمارفکت از سرشماری عمومی نفوس و مسکن به دست آورده است؛ آمار توزیع جمعیتی نقاط شهری استان هرمزگان نشان می‌دهد که بیشترین میزان توزیع جمعیتی نقاط شهری استان هرمزگان در سال 1390 بوده است. در این سال نقاط شهری استان هرمزگان 1.95 درصد از جمعیت ایران را تشکیل داده است.
توزیع جمعیتی نقاط شهری استان هرمزگان | بررسی سهم از جمعیت شهری کشور (۱۳۶۵ تا ۱۳۹۵)
توزیع جمعیتی نقاط شهری استان هرمزگان در بازه زمانی سال‌های ۱۳۶۵ تا ۱۳۹۵، روندی نسبتاً صعودی با نوسانات جزئی را تجربه کرده است. این استان به‌عنوان یکی از مناطق راهبردی جنوب کشور، با برخورداری از بنادر مهم، مناطق آزاد تجاری، موقعیت جغرافیایی ممتاز و منابع طبیعی متنوع، توانسته در جذب جمعیت شهری موفق عمل کند. هرچند که در سال‌های پایانی مورد بررسی، سهم این استان با کاهش جزئی روبه‌رو بوده است، اما همچنان جایگاه قابل‌توجهی در ساختار جمعیتی کشور دارد.
بررسی وضعیت در سال ۱۳۶۵
در سال ۱۳۶۵، استان هرمزگان حدود ۱.۷۷ درصد از جمعیت شهری کشور را در خود جای داده بود. در آن زمان، بندرعباس به عنوان مرکز استان، بیشترین تمرکز جمعیت شهری را داشت. سایر شهرهای استان مانند بندرلنگه، میناب، قشم، جاسک و رودان نیز نقش مهمی در شکل‌گیری ساختار شهری داشتند. این سهم در مقایسه با وسعت جغرافیایی استان و موقعیت استراتژیک آن نسبتاً محدود بود، اما ظرفیت‌های توسعه زیادی برای سال‌های آینده وجود داشت.
رشد سهم جمعیت شهری در دهه ۷۰ و ۸۰
در سال ۱۳۷۵، سهم هرمزگان از جمعیت شهری کشور به ۱.۹۱ درصد رسید. این افزایش را می‌توان نتیجه‌ی توسعه بنادر، افزایش فعالیت‌های تجاری، گسترش مناطق آزاد، و همچنین مهاجرت نیروهای کاری از استان‌های دیگر دانست. راه‌اندازی زیرساخت‌های بندری و ترابری در این دوره نقش مهمی در جذب جمعیت شهری ایفا کرد.
در سال ۱۳۸۵، این روند ادامه پیدا کرد و سهم استان به ۱.۹۳ درصد رسید. رشد جمعیت شهری در این دوره به‌ویژه در شهر بندرعباس، میناب و قشم مشهود بود. توسعه مناطق آزاد قشم و کیش، احداث پالایشگاه‌ها، اسکله‌های صادراتی و مراکز دانشگاهی از عوامل مؤثر در این رشد بودند.
افزایش تدریجی و افت جزئی در سال ۱۳۹۵
در سرشماری سال ۱۳۹۰، سهم استان به ۱.۹۵ درصد رسید که بالاترین مقدار ثبت‌شده در این بازه زمانی بود. این رشد تحت تأثیر گسترش شهرنشینی، افزایش مهاجرت‌های داخلی به‌ویژه برای اشتغال در حوزه بازرگانی و خدمات بندری، و توسعه زیرساخت‌های خدماتی در شهرهای جنوبی اتفاق افتاد.
با این حال، در سال ۱۳۹۵، شاهد کاهش اندکی در این شاخص هستیم و سهم استان به ۱.۸۶ درصد کاهش پیدا کرده است. این افت جزئی می‌تواند نتیجه ترکیبی از عوامل مختلف از جمله کاهش نرخ زاد و ولد، محدودیت منابع زیست‌محیطی، و اشباع نسبی بازار کار در برخی از مناطق شهری باشد.
تمرکز جمعیت شهری در بندرعباس و مناطق آزاد
بندرعباس به عنوان مرکز استان و یکی از قطب‌های مهم اقتصادی جنوب ایران، بیشترین جمعیت شهری هرمزگان را در خود جای داده است. این شهر با داشتن بندر شهید رجایی، منطقه ویژه اقتصادی بندرعباس، دانشگاه‌های معتبر و مراکز صنعتی، نقشی کلیدی در توزیع جمعیت شهری دارد.
شهرهایی مانند قشم، کیش، میناب، بندرلنگه و حاجی‌آباد نیز در سال‌های اخیر توسعه یافته‌اند اما همچنان تمرکز اصلی جمعیت در بندرعباس باقی مانده است. همین تمرکز می‌تواند در بلندمدت باعث فشار بر زیرساخت‌های شهری، افزایش قیمت مسکن، ترافیک و عدم توازن در توزیع جمعیت شود.
عوامل مؤثر در رشد جمعیت شهری هرمزگان
عوامل مختلفی در رشد توزیع جمعیتی نقاط شهری استان هرمزگان نقش داشته‌اند، از جمله:
- موقعیت جغرافیایی استراتژیک: دسترسی به آب‌های آزاد، مسیرهای تجاری خلیج فارس و دریای عمان
- اقتصاد مبتنی بر تجارت و بنادر: فعالیت‌های تجاری، صادرات و واردات در بنادر استان
- توسعه مناطق آزاد: به‌ویژه قشم و کیش که مراکز جذب سرمایه‌گذار و نیروی کار شده‌اند
- گردشگری: سواحل، جزایر و جاذبه‌های طبیعی باعث رشد مشاغل خدماتی و جذب جمعیت شده است
چالش‌های توزیع جمعیتی در استان هرمزگان
با وجود رشد خوب در برخی مناطق، استان هرمزگان همچنان با چالش‌هایی در توزیع متوازن جمعیت شهری مواجه است:
- تمرکز بیش از حد در بندرعباس: که موجب حاشیه‌نشینی، فشار بر زیرساخت‌ها و کاهش کیفیت زندگی شده است
- عدم توسعه کافی در شهرهای کوچک‌تر: شهرهایی مانند جاسک، سیریک، بشاگرد و رودان هنوز از نظر خدمات شهری ضعیف هستند
- مشکلات زیست‌محیطی: کم‌آبی، گرمای شدید و طوفان‌های دریایی بر پایداری سکونت تأثیر گذاشته‌اند
- کمبود فرصت‌های شغلی متنوع: اقتصاد استان بیش از حد بر فعالیت‌های بندری متمرکز است
راهکارهایی برای بهبود توزیع جمعیت شهری در هرمزگان
برای ایجاد توازن در توزیع جمعیتی نقاط شهری استان هرمزگان و افزایش سهم آن در جمعیت شهری کشور، می‌توان راهکارهای زیر را پیشنهاد کرد:
- سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های شهری در شرق و غرب استان
- توسعه حمل‌ونقل ریلی و جاده‌ای برای اتصال بهتر شهرهای کوچک
- تشویق صنایع غیرنفتی و دانش‌بنیان در شهرستان‌ها
- بهبود زیرساخت‌های سلامت، آموزش و خدمات عمومی در شهرهای غیرمرکزی
فرصت‌ها و آینده جمعیت شهری در هرمزگان
هرمزگان با توجه به موقعیت ممتاز جغرافیایی، می‌تواند در دهه‌های آینده نقش مهم‌تری در نقشه جمعیتی کشور ایفا کند. بنادر جدید، توسعه منطقه آزاد جاسک، افزایش ظرفیت فرودگاه‌ها و گسترش تجارت دریایی، می‌توانند سهم جمعیتی استان را افزایش دهند.
همچنین توسعه دانشگاه‌ها، گردشگری دریایی، و کشاورزی گلخانه‌ای در نواحی معتدل‌تر استان می‌تواند موجب توزیع متوازن‌تر جمعیت در شهرهای مختلف شود و از تمرکز بیش از حد در بندرعباس جلوگیری کند.
جمع‌بندی
بررسی آماری نشان می‌دهد که توزیع جمعیتی نقاط شهری استان هرمزگان از سال ۱۳۶۵ تا ۱۳۹۵ روندی صعودی داشته و از ۱.۷۷ درصد به اوج ۱.۹۵ درصد در سال ۱۳۹۰ رسیده و در سال ۱۳۹۵ با کاهش جزئی به ۱.۸۶ درصد رسیده است. این روند نشان‌دهنده رشد مثبت اما با چالش‌های پنهان است.
برای آینده‌ای پایدار، لازم است که توسعه‌ای متوازن‌تر در سراسر استان اتفاق بیفتد تا هم کیفیت زندگی ساکنان افزایش یابد و هم سهم استان در جمعیت شهری کشور تثبیت یا افزایش یابد.
برای کسب اطلاعات و آمارهای بیشتر در حوزه‌‌ی جمعیت‌شناسی کلیک کنید.
آمارهای مرتبط:
آمار توزیع جمعیتی نقاط شهری استان گیلان (سال 1365-1395)
آمار توزیع جمعیتی نقاط شهری استان لرستان (سال 1365-1395)
