آمار توزیع جمعیتی نقاط شهری استان چهارمحال و بختیاری که در آمارگیری سال 1395 در سرشماری عمومی نفوس و مسکن به دست آمده است نشان می‌دهد، بیشترین میزان توزیع جمعیتی نقاط شهری استان چهارمحال و بختیاری در سال 1395 بوده است.
آخرین آمار را در آمارفکت بخوانید.
طبق آخرین آماری که آمارفکت از سرشماری عمومی نفوس و مسکن به دست آورده است؛ آمار توزیع جمعیتی نقاط شهری استان چهارمحال و بختیاری نشان می‌دهد که بیشترین میزان توزیع جمعیتی نقاط شهری استان چهارمحال و بختیاری در سال 1395 بوده است. در این سال نقاط شهری استان چهارمحال و بختیاری 1.03 درصد از جمعیت ایران را تشکیل داده است.
توزیع جمعیتی نقاط شهری استان چهارمحال و بختیاری | تحلیل سهم از جمعیت شهری کشور (۱۳۶۵ تا ۱۳۹۵)
توزیع جمعیتی نقاط شهری استان چهارمحال و بختیاری طی سه دهه اخیر، روندی آهسته اما صعودی را تجربه کرده است. بر اساس آمارهای رسمی، سهم این استان از جمعیت شهری کشور از ۰.۸۵ درصد در سال ۱۳۶۵ به ۱.۰۳ درصد در سال ۱۳۹۵ افزایش یافته است. این رشد، هرچند در ظاهر اندک به نظر می‌رسد، اما در مقیاس ملی و نسبت به وسعت، منابع و جمعیت نسبی این استان، کاملاً قابل توجه و حاکی از رشد تدریجی شهرنشینی در این منطقه کوهستانی و کم‌جمعیت است.
وضعیت استان در سال ۱۳۶۵
در سال ۱۳۶۵، استان چهارمحال و بختیاری سهمی معادل ۰.۸۵ درصد از جمعیت شهری کشور را به خود اختصاص داده بود. در آن دوران، استان یکی از کم‌جمعیت‌ترین و محروم‌ترین مناطق کشور محسوب می‌شد. ساختار جمعیتی به شدت روستایی بود و تنها چند شهر کوچک مانند شهرکرد، بروجن، فارسان و لردگان به‌عنوان کانون‌های جمعیتی شناخته می‌شدند.
در آن زمان، به‌دلیل نبود زیرساخت‌های مناسب، دسترسی سخت به مناطق مرتفع، کمبود امکانات آموزشی و درمانی، و فقدان فرصت‌های اقتصادی پایدار، روند مهاجرت به سایر استان‌ها به‌ویژه اصفهان و تهران، شتاب گرفته بود. با این حال، زیرساخت‌های اولیه برای توسعه شهرنشینی در حال شکل‌گیری بود.
رشد در دهه ۷۰ و افزایش سهم به ۰.۹۳ درصد
در سرشماری سال ۱۳۷۵، سهم استان چهارمحال و بختیاری از جمعیت شهری کشور به ۰.۹۳ درصد افزایش یافت. این رشد نشان از آغاز یک روند مثبت در توسعه شهری استان دارد. توسعه خدمات بهداشتی و آموزشی، ارتقاء برخی مراکز روستایی به شهر، و گسترش طرح‌های عمرانی دولت در مناطق کمتر توسعه‌یافته، در این رشد نقش‌آفرین بودند.
شهرکرد به‌عنوان مرکز استان، رشد خوبی را تجربه کرد و به قطب دانشگاهی و اداری منطقه تبدیل شد. در همین دوره، بروجن و فارسان نیز با رشد زیرساخت‌های خدماتی توانستند جمعیت بیشتری جذب کنند. این رشد به‌صورت متوازن و تدریجی در سراسر استان گسترش یافت.
ثبات نسبی در دهه ۸۰
در سال ۱۳۸۵، سهم استان از جمعیت شهری کشور کمی کاهش یافت و به ۰.۹۲ درصد رسید. اگرچه این افت بسیار جزئی بود، اما نشان می‌دهد که روند رشد جمعیت شهری در برخی دیگر از استان‌های کشور شتاب بیشتری داشته است. در این دوره، رقابت میان استان‌ها برای جذب منابع، پروژه‌های زیرساختی و مهاجرت، به‌شدت افزایش یافته بود و چهارمحال و بختیاری برای حفظ جایگاه خود نیاز به برنامه‌ریزی بیشتری داشت.
با این حال، درون استان، توسعه شهرهایی مانند لردگان، سامان، بن و کیار ادامه داشت و به تدریج ساختار جمعیتی استان از حالت روستایی به ساختاری شهری‌تر و متمرکزتر تغییر پیدا کرد.
رشد ملموس در دهه ۱۳۹۰
در سال ۱۳۹۰، سهم استان به ۰.۹۷ درصد رسید و در سال ۱۳۹۵، برای نخستین بار از مرز یک درصد عبور کرد و به ۱.۰۳ درصد رسید. این افزایش قابل توجه، بیانگر تغییرات مثبت در ساختار جمعیتی استان است. از جمله عوامل مؤثر در این رشد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- افزایش مهاجرت معکوس از شهرهای بزرگ به استان، به‌دلیل کاهش هزینه‌های زندگی و افزایش کیفیت خدمات شهری
- توسعه زیرساخت‌های درمانی، آموزشی و حمل‌ونقل در شهرکرد و سایر شهرها
- ارتقاء خدمات شهری و رشد گردشگری طبیعی و بوم‌گردی در منطقه
- افزایش سرمایه‌گذاری‌های صنعتی در مناطق کم‌برخوردار استان
نقش شهرکرد در تمرکز جمعیت شهری
شهرکرد، به‌عنوان مرتفع‌ترین مرکز استان در ایران، بخش بزرگی از جمعیت شهری چهارمحال و بختیاری را در خود جای داده است. توسعه دانشگاه‌ها، بیمارستان‌ها، مراکز فرهنگی و خدماتی، این شهر را به مقصد اصلی مهاجرت‌های درون‌استانی تبدیل کرده است.
با وجود این، تمرکز جمعیت در شهرکرد در بلندمدت ممکن است منجر به مشکلاتی مانند افزایش فشار بر منابع، ترافیک، و نابرابری منطقه‌ای شود. شهرهایی مانند بروجن، فارسان، بن، فرخ‌شهر و لردگان نیز ظرفیت بالایی برای جذب جمعیت دارند و باید در برنامه‌ریزی‌های توسعه‌ای به آن‌ها توجه بیشتری شود.
چالش‌های پیش‌روی توسعه جمعیت شهری
با وجود روند رشد مثبت، توزیع جمعیتی نقاط شهری استان چهارمحال و بختیاری با چالش‌هایی نیز روبه‌رو است:
- محدودیت منابع آب: کاهش سطح سفره‌های آب زیرزمینی و خشکسالی بر توسعه شهری تأثیر منفی گذاشته است.
- ضعف در اشتغال‌زایی پایدار: بسیاری از فارغ‌التحصیلان به دلیل نبود فرصت شغلی مناسب، استان را ترک می‌کنند.
- دسترسی سخت جغرافیایی: کوهستانی بودن منطقه، گسترش شهری را با محدودیت‌هایی روبه‌رو کرده است.
- مهاجرت نخبگان: نبود زیرساخت‌های نوآوری و صنعتی باعث خروج نیروهای متخصص شده است.
راهکارهایی برای بهبود وضعیت توزیع جمعیت شهری
برای تثبیت و افزایش سهم استان از جمعیت شهری کشور، راهکارهای زیر می‌تواند مؤثر واقع شود:
- ایجاد و تقویت صنایع کوچک و متوسط در شهرستان‌های کمترتوسعه‌یافته
- توسعه گردشگری طبیعی و بوم‌گردی برای ایجاد اشتغال غیرمتمرکز
- تقویت حمل‌ونقل جاده‌ای و ریلی بین شهرهای استان و استان‌های همجوار
- سرمایه‌گذاری در آموزش و بهداشت در شهرهای کوچک‌تر
چشم‌انداز آینده
با توجه به روند آماری و ظرفیت‌های طبیعی و انسانی استان، می‌توان انتظار داشت که در صورت برنامه‌ریزی دقیق، استان چهارمحال و بختیاری بتواند سهم بیشتری از جمعیت شهری کشور را در آینده به خود اختصاص دهد. رشد صنایع پاک، توسعه کشاورزی پایدار، بهبود زیرساخت‌های شهری، و جذب سرمایه‌گذاران می‌تواند آینده‌ای روشن‌تر برای جمعیت شهری این استان رقم بزند.
جمع‌بندی
در مجموع، توزیع جمعیتی نقاط شهری استان چهارمحال و بختیاری در طی سال‌های ۱۳۶۵ تا ۱۳۹۵ از ۰.۸۵ درصد به ۱.۰۳ درصد افزایش یافته است. این رشد تدریجی، نشانه‌ای از بهبود شرایط زندگی شهری، توسعه زیرساخت‌ها و تغییر سبک زندگی در این استان کوهستانی است.
اگر توسعه به‌صورت متوازن در سراسر استان ادامه یابد و تمرکز بیش از حد از مرکز استان کاسته شود، می‌توان امید داشت که استان چهارمحال و بختیاری به یکی از مناطق موفق در جذب جمعیت شهری در دهه‌های آینده تبدیل شود.
برای کسب اطلاعات و آمارهای بیشتر در حوزه‌‌ی جمعیت‌شناسی کلیک کنید.
آمارهای مرتبط:
آمار توزیع جمعیتی نقاط شهری استان هرمزگان (سال 1365-1395)
آمار توزیع جمعیتی نقاط شهری استان همدان (سال 1365-1395)
