آمار مقایسه درآمد نفتی و مالیاتی نشان می‌دهد، از سال 1398 تا سال 1402 همواره درآمد مالیاتی ایران از درآمد نفتی بیشتر بوده است.
آمار امروز را در آمارفکت بخوانید.
طبق آخرین آماری که آمارفکت از وبسایت آماری مرکز آمار ایران به دست آورده است، آمار مقایسه درآمد نفتی و مالیاتی نشان می‌دهد، از سال 1398 تا سال 1402 همواره درآمد مالیاتی ایران از درآمد نفتی بیشتر بوده است.
در سال 1402 درآمد مالیاتی ایران به بیشترین میزان خود یعنی 8107824 میلیارد ريال رسیده است.
مقدمه‌ای بر مقایسه درآمد نفتی و مالیاتی
در سال‌های اخیر، مقایسه درآمد نفتی و مالیاتی یکی از مهم‌ترین مباحث اقتصادی کشور بوده است. این مقایسه نشان می‌دهد که ترکیب منابع مالی دولت چگونه در حال تغییر است و چه روندهایی در اقتصاد کشور شکل گرفته‌اند. در ادامه، به بررسی دقیق سال‌به‌سال این دو منبع درآمدی از سال ۱۳۹۵ تا ۱۴۰۲ می‌پردازیم.
درآمد نفتی و مالیاتی در سال ۱۳۹۵
در سال ۱۳۹۵، درآمدهای نفتی برابر با ۷۳۸٬۸۱۹ میلیارد ریال و درآمد مالیاتی برابر با ۸۳۵٬۲۴۸ میلیارد ریال بود. مقایسه درآمد نفتی و مالیاتی در این سال نشان می‌دهد که درآمدهای مالیاتی برای نخستین‌بار اندکی بیشتر از درآمدهای نفتی بوده‌اند. این وضعیت می‌تواند نشانه‌ای از آغاز تغییر تدریجی تکیه‌گاه درآمدی دولت باشد.
تحلیل مقایسه درآمد نفتی و مالیاتی در سال ۱۳۹۶
در سال ۱۳۹۶، درآمدهای نفتی به ۹۱۹٬۲۲۶ میلیارد ریال و درآمدهای مالیاتی به ۹۶۳٬۰۸۶ میلیارد ریال رسیدند. اگرچه درآمد نفتی نسبت به سال قبل افزایش یافته، اما درآمد مالیاتی همچنان پیشتاز است. این روند در مقایسه درآمد نفتی و مالیاتی حاکی از تداوم کاهش وابستگی دولت به نفت در آن مقطع است.
افزایش نسبی در سال ۱۳۹۷
سال ۱۳۹۷، هر دو نوع درآمد با رشد مواجه شدند. درآمد نفتی به ۱٬۱۰۵٬۴۰۰ میلیارد ریال و درآمد مالیاتی به ۱٬۰۹۲٬۰۸۱ میلیارد ریال رسید. در این سال، مقایسه درآمد نفتی و مالیاتی نشان‌دهنده نزدیکی قابل‌توجه این دو منبع به یکدیگر است، به‌طوری که درآمد نفتی اندکی از درآمد مالیاتی بیشتر بود. اما این تعادل چندان پایدار نبود.
سقوط نفت، جهش مالیات در سال ۱۳۹۸
در سال ۱۳۹۸، درآمد نفتی به شدت کاهش یافت و به ۴۷۰٬۸۰۰ میلیارد ریال رسید. در مقابل، درآمد مالیاتی با رشد چشمگیر به ۱٬۴۱۲٬۰۶۵ میلیارد ریال افزایش یافت. این نقطه، یکی از مهم‌ترین لحظات در مقایسه درآمد نفتی و مالیاتی به شمار می‌رود. شکاف میان این دو منبع به شکل آشکاری افزایش یافته و درآمد مالیاتی تقریباً سه برابر درآمد نفتی شد.
ادامه روند در سال ۱۳۹۹
در سال ۱۳۹۹، درآمد نفتی به ۳۸۷٬۰۸۹ میلیارد ریال کاهش یافت، در حالی که درآمد مالیاتی به ۱٬۹۲۹٬۴۴۶ میلیارد ریال رسید. مقایسه درآمد نفتی و مالیاتی در این سال نیز ادامه همان روند قبلی است؛ یعنی سهم مالیات در ساختار مالی کشور به‌مراتب بیشتر از نفت شده است. شکاف میان دو منبع اکنون به بیش از پنج برابر رسیده است.
افزایش درآمد نفتی در سال ۱۴۰۰
سال ۱۴۰۰ شاهد بازگشت نسبی درآمد نفتی بودیم. درآمد نفتی با رشدی قابل توجه به ۲٬۳۳۵٬۹۱۵ میلیارد ریال رسید، اما درآمد مالیاتی همچنان بالاتر و برابر با ۳٬۰۵۹٬۱۱۹ میلیارد ریال بود. در مقایسه درآمد نفتی و مالیاتی می‌توان گفت که اگرچه درآمد نفتی افزایش یافته، اما سهم آن نسبت به مالیات همچنان کمتر باقی مانده است.
رشد موازی در سال ۱۴۰۱
در سال ۱۴۰۱، درآمد نفتی به ۴٬۱۰۴٬۸۱۸ میلیارد ریال و درآمد مالیاتی به ۴٬۷۲۳٬۱۰۴ میلیارد ریال رسید. مقایسه درآمد نفتی و مالیاتی نشان می‌دهد که هر دو منبع درآمدی با رشد مواجه شدند، اما درآمد مالیاتی همچنان بالاتر است. سهم نفت افزایش یافته اما به درآمد مالیاتی نرسیده است.
سال ۱۴۰۲ و فاصله بی‌سابقه درآمدها
در سال ۱۴۰۲، درآمد نفتی به ۴٬۸۱۳٬۲۰۳ میلیارد ریال افزایش یافت، اما درآمد مالیاتی با جهشی چشمگیر به ۸٬۱۰۷٬۸۲۴ میلیارد ریال رسید. این بزرگ‌ترین فاصله در مقایسه درآمد نفتی و مالیاتی طی دوره مورد بررسی است. درآمد مالیاتی اکنون تقریباً دو برابر درآمد نفتی است، که نشان‌دهنده تغییر ساختاری عمده در سیاست‌های درآمدی کشور است.
جمع‌بندی نهایی
مقایسه درآمد نفتی و مالیاتی در بازه ۱۳۹۵ تا ۱۴۰۲ نشان می‌دهد که روند وابستگی به درآمدهای نفتی کاهش یافته و نقش درآمدهای مالیاتی به‌مراتب پررنگ‌تر شده است. در سال‌های ابتدایی، اختلاف بین این دو منبع محدود بود، اما از سال ۱۳۹۸ به بعد، شکاف میان درآمدهای نفتی و مالیاتی به‌طور محسوسی افزایش یافت. این تغییر می‌تواند نشانه‌ای از جهت‌گیری جدید در سیاست‌های مالی کشور باشد.
برای کسب اطلاعات و آمارهای بیشتر در حوزه‌‌ی اقتصاد کلیک کنید.
آمارهای مرتبط:
آمار درآمد مصوب مالیاتی و عملکرد دولت
آمار میزان مالیات مستقیم و غیر مستقیم (سال 1395-1403)
آمار نسبت درآمدهای مالیاتی به تولید ناخالص داخلی (سال 1395-1403)
برای خواندن مقاله میزان حقوق در ایران چگونه محاسبه می‌شود کلیک کنید
