آمار توزیع جمعیتی نقاط شهری استان لرستان که در آمارگیری سال 1395 در سرشماری عمومی نفوس و مسکن به دست آمده است نشان می‌دهد، بیشترین میزان توزیع جمعیتی نقاط شهری استان لرستان در سال 1365 بوده است.
آخرین آمار را در آمارفکت بخوانید.
طبق آخرین آماری که آمارفکت از سرشماری عمومی نفوس و مسکن به دست آورده است؛ آمار توزیع جمعیتی نقاط شهری استان لرستان نشان می‌دهد که بیشترین میزان توزیع جمعیتی نقاط شهری استان لرستان در سال 1365 بوده است. در این دوسال نقاط شهری استان لرستان 2.38 درصد از جمعیت ایران را تشکیل داده است.
توزیع جمعیتی نقاط شهری استان لرستان | تحلیل سهم از جمعیت شهری کشور (۱۳۶۵ تا ۱۳۹۵)
توزیع جمعیتی نقاط شهری استان لرستان از سال ۱۳۶۵ تا ۱۳۹۵، روندی کاملاً نزولی را طی کرده است. در حالی که این استان در سال ۱۳۶۵ سهمی برابر با ۲.۳۸ درصد از جمعیت شهری کشور را به خود اختصاص داده بود، این سهم طی سه دهه با کاهش مستمر مواجه شده و در سال ۱۳۹۵ به ۱.۹۲ درصد رسیده است. این کاهش پیوسته، بازتابی از مشکلات ساختاری، اقتصادی و اجتماعی است که استان با آن‌ها مواجه بوده است.
سهم لرستان در سال ۱۳۶۵
در سال ۱۳۶۵، استان لرستان با سهم ۲.۳۸ درصدی از جمعیت شهری کشور، یکی از استان‌های نسبتاً پرجمعیت در منطقه غرب ایران به شمار می‌رفت. در آن دوران، شهرهایی مانند خرم‌آباد، بروجرد، دورود و الیگودرز نقش محوری در جذب جمعیت شهری داشتند. زیرساخت‌های شهری در حال رشد بودند و استان از نظر جغرافیایی و منابع طبیعی از جایگاه مناسبی برخوردار بود.
وجود منابع آبی مناسب، زمین‌های کشاورزی حاصلخیز، نزدیکی به مناطق مرکزی کشور و ظرفیت نیروی انسانی جوان، دلایلی بودند که انتظار می‌رفت رشد جمعیت شهری در این استان ادامه‌دار باشد. اما آنچه در دهه‌های بعد اتفاق افتاد، خلاف این پیش‌بینی بود.
شروع روند کاهش در دهه ۷۰
در سرشماری سال ۱۳۷۵، سهم استان لرستان از جمعیت شهری کشور به ۲.۳۱ درصد کاهش یافت. اگرچه این کاهش در ظاهر اندک به نظر می‌رسد، اما شروع یک روند طولانی و معنادار بود. در این دوره، استان‌های دیگر کشور، به‌ویژه استان‌های صنعتی و مرکزی، رشد جمعیتی بالاتری را تجربه کردند و به همین دلیل سهم نسبی لرستان رو به کاهش گذاشت.
مهاجرت به کلان‌شهرهایی چون تهران، اصفهان، کرج و اهواز، یکی از عوامل اصلی افت جمعیت لرستان در مقیاس ملی بود. بسیاری از خانواده‌ها برای برخورداری از امکانات بهتر آموزشی، درمانی و شغلی، تصمیم به ترک استان گرفتند.
ادامه کاهش در دهه‌های ۸۰ و ۹۰
در سال ۱۳۸۵، سهم استان به ۲.۱۱ درصد رسید و این روند در سال ۱۳۹۰ نیز ادامه پیدا کرد تا جایی که سهم استان به ۲.۰۱ درصد کاهش یافت. نهایتاً در سال ۱۳۹۵، سهم جمعیتی نقاط شهری لرستان به ۱.۹۲ درصد رسید. این کاهش، به معنای از دست رفتن حدود نیم درصد از سهم لرستان در جمعیت شهری کل کشور طی سه دهه است.
در شرایطی که برخی استان‌های کوچک‌تر از لرستان موفق به افزایش سهم خود شدند، افت مستمر لرستان نشان‌دهنده کمبود برنامه‌ریزی مؤثر، ضعف زیرساخت‌های اقتصادی، نبود صنایع بزرگ و کم‌توجهی به توسعه منطقه‌ای است.
بررسی تمرکز جمعیت در شهرهای استان
شهر خرم‌آباد به عنوان مرکز استان، بیشترین جمعیت شهری لرستان را در خود جای داده است. اما تمرکز شدید جمعیت در این شهر و عدم توسعه متوازن سایر شهرها، یکی از دلایل کاهش سهم استان محسوب می‌شود. شهرهایی مانند بروجرد، دورود، الیگودرز، نورآباد، کوهدشت و الشتر، با وجود ظرفیت‌های جغرافیایی، اقتصادی و انسانی، نتوانسته‌اند به قطب‌های جمعیتی تبدیل شوند.
نبود امکانات شغلی کافی، ضعف در خدمات درمانی و آموزشی و کمبود سرمایه‌گذاری در این شهرها باعث شده که مردم به شهرهای بزرگ‌تر مهاجرت کنند، یا از مهاجرت به این مناطق صرف‌نظر کنند. به همین دلیل توزیع جمعیتی نقاط شهری استان لرستان به‌صورت نامتوازن باقی مانده و تمرکز صرف در مرکز استان شکل گرفته است.
دلایل ساختاری کاهش سهم جمعیت شهری
کاهش سهم لرستان از جمعیت شهری کشور دلایل متعددی دارد که برخی از مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:
- فقدان صنایع بزرگ: نبود صنایع مادر و کارخانه‌های بزرگ موجب خروج نیروی کار شده است.
- نرخ بالای بیکاری: لرستان همواره جزو استان‌هایی با بالاترین نرخ بیکاری کشور بوده است.
- مهاجرت جوانان: خروج تحصیل‌کردگان و نخبگان به استان‌های صنعتی و توسعه‌یافته‌تر
- ضعف در زیرساخت‌های حمل‌ونقل و ارتباطی: که مانع جذب سرمایه‌گذاری‌های بزرگ شده است.
فرصت‌های توسعه‌ای لرستان برای بهبود وضعیت جمعیت شهری
با وجود مشکلات، استان لرستان ظرفیت‌های فراوانی برای توسعه دارد که در صورت استفاده هوشمندانه می‌تواند موجب رشد جمعیت شهری و بهبود توزیع جمعیتی نقاط شهری استان لرستان شود:
- گردشگری طبیعی و تاریخی: وجود آثار تاریخی مانند قلعه فلک‌الافلاک، دریاچه‌ها، آبشارها و جنگل‌های بلوط
- کشاورزی مکانیزه: زمین‌های حاصلخیز و منابع آبی مناسب زمینه‌ساز کشاورزی مدرن
- موقعیت جغرافیایی مناسب: نزدیکی به استان‌های مرکزی و مسیرهای ترانزیتی کشور
- نیروی انسانی جوان: که در صورت فراهم شدن فرصت‌های شغلی می‌تواند موتور محرک توسعه باشد
راهکارهایی برای بهبود توزیع جمعیت شهری در لرستان
برای بازگرداندن سهم ازدست‌رفته استان لرستان از جمعیت شهری کشور، پیشنهادهای زیر می‌تواند مؤثر باشد:
- ایجاد مناطق ویژه اقتصادی در شهرهایی مانند بروجرد و دورود
- سرمایه‌گذاری در صنایع سبک، متوسط و صنایع تبدیلی کشاورزی
- تقویت زیرساخت‌های حمل‌ونقل به‌ویژه شبکه ریلی و فرودگاهی
- تشویق بازگشت نخبگان با ارائه تسهیلات اشتغال و کارآفرینی
- توسعه دانشگاه‌ها و مراکز آموزش فنی و حرفه‌ای در شهرستان‌ها
چشم‌انداز آینده جمعیت شهری لرستان
اگر سیاست‌گذاری‌ها به‌درستی انجام شوند و ظرفیت‌های موجود فعال شوند، لرستان این توان را دارد که سهم خود از جمعیت شهری کشور را بازیابد یا دست‌کم تثبیت کند. توسعه متوازن شهری، جذب سرمایه‌گذاری، ایجاد شغل، و بازگرداندن جمعیت مهاجرت‌کرده، می‌تواند لرستان را به جایگاه شایسته‌تری در نقشه جمعیتی ایران بازگرداند.
جمع‌بندی
بررسی آمارها نشان می‌دهد که توزیع جمعیتی نقاط شهری استان لرستان از سهم ۲.۳۸ درصدی در سال ۱۳۶۵ به ۱.۹۲ درصد در سال ۱۳۹۵ کاهش یافته است. این کاهش ناشی از مهاجرت، بیکاری، ضعف در زیرساخت‌ها و نبود سیاست‌های توسعه‌ای مؤثر بوده است.
با فعال‌سازی ظرفیت‌های بومی، تمرکز بر توسعه شهرستان‌ها، و به‌کارگیری نیروهای انسانی موجود، می‌توان این روند را متوقف کرد و به سمت بازسازی جایگاه جمعیتی استان حرکت کرد. آینده‌ی لرستان، وابسته به تصمیم‌های امروز در حوزه مدیریت شهری، اقتصادی و اجتماعی است.
برای کسب اطلاعات و آمارهای بیشتر در حوزه‌‌ی جمعیت‌شناسی کلیک کنید.
آمارهای مرتبط:
آمار توزیع جمعیتی نقاط شهری استان کرمان (سال 1365-1395)
آمار توزیع جمعیتی نقاط شهری استان گلستان (سال 1365-1395)
