آمار توزیع نسبی جمعیت ایران به تفکیک استان در سال 1390 که در آمارگیری سال 1395 در سرشماری عمومی نفوس و مسکن به دست آمده است نشان می‌دهد، بیشترین توزیع نسبی جمعیت ایران به تفکیک استان در سال 1390 مربوط به استان تهران بوده است.
آخرین آمار را در آمارفکت بخوانید.
طبق آخرین آماری که آمارفکت از سرشماری عمومی نفوس و مسکن به دست آورده است؛ آمار توزیع نسبی جمعیت ایران به تفکیک استان در سال 1390 نشان می‌دهد که بیشترین توزیع نسبی جمعیت ایران به تفکیک استان در سال 1390 مربوط به استان تهران بوده است. در سال 1390، استان تهران ۱۶.۲۱ درصد از جمعیت ایران را شامل بوده است.
توزیع نسبی جمعیت ایران به تفکیک استان در سال 1390 | تحلیل آماری و مقایسه‌ای
توزیع نسبی جمعیت ایران به تفکیک استان در سال 1390 بازتابی دقیق از وضعیت جغرافیایی، اجتماعی و اقتصادی کشور در آغاز دهه ۱۳۹۰ است. این آمار، سهم هر استان از جمعیت کل کشور را نشان می‌دهد و می‌تواند مبنایی برای سیاست‌گذاری‌های جمعیتی، آمایش سرزمین، و توسعه منطقه‌ای باشد. بررسی این داده‌ها به ما کمک می‌کند تا دریابیم کدام استان‌ها در حال رشد هستند، کدام‌ها دچار مهاجرت منفی‌اند و چگونه می‌توان تعادل بهتری در توزیع جمعیت ایجاد کرد.
استان تهران؛ کاهش سهم نسبی اما همچنان پیشتاز
در سال ۱۳۹۰، استان تهران با سهم ۱۶.۲۱ درصد از جمعیت کشور، همچنان پرجمعیت‌ترین استان ایران بود. اگرچه نسبت به سال ۱۳۸۵ این عدد کاهش یافته (۱۹.۰۴٪ در ۱۳۸۵)، اما استان تهران هنوز هم میزبان بیشترین جمعیت کشور است. این کاهش ظاهری را باید با در نظر گرفتن جدا شدن استان البرز از تهران در سال ۱۳۸۹ بررسی کرد؛ چرا که اکنون بخش بزرگی از جمعیت سابق تهران، به آمار استان البرز تعلق دارد.
خراسان رضوی؛ تثبیت جایگاه دوم
استان خراسان رضوی با سهم ۷.۹۸ درصدی، جایگاه دوم را حفظ کرده است. شهر مشهد، به‌عنوان قطب مذهبی، فرهنگی و اقتصادی شرق کشور، همچنان مهم‌ترین مرکز جمعیتی استان است. با تفکیک خراسان به سه استان، سهم رضوی نسبت به سال‌های قبل تغییرات قابل توجهی نداشته، اما روند مهاجرت به مشهد همچنان ادامه دارد.
اصفهان، فارس و خوزستان؛ رقابت نزدیک در مرکز و جنوب
اصفهان (۶.۴۹٪)، فارس (۶.۱۲٪) و خوزستان (۶.۰۳٪) در رتبه‌های سوم تا پنجم قرار دارند. این استان‌ها، به‌دلیل سابقه تاریخی، ظرفیت‌های صنعتی، آموزشی و اقتصادی بالا، همواره جزو پرجمعیت‌ترین مناطق کشور بوده‌اند. شهرهای اصفهان، شیراز و اهواز سهم عمده‌ای در جذب جمعیت شهری و مهاجران از استان‌های همجوار دارند.
آذربایجان شرقی، غربی و مازندران؛ حضور قوی در شمال و شمال‌غرب
آذربایجان شرقی با سهم ۴.۹۶ درصد، آذربایجان غربی با ۴.۱۰ درصد و مازندران با ۴.۰۹ درصد در جایگاه‌های بعدی قرار دارند. تبریز، ارومیه و ساری، مهم‌ترین شهرهای این سه استان هستند که همچنان به‌عنوان مراکز اقتصادی و فرهنگی نقش‌آفرینی می‌کنند.
رشد چشمگیر البرز؛ ورود به جدول
استان البرز برای اولین بار به‌صورت مستقل در آمار سرشماری دیده می‌شود و سهمی معادل ۳.۲۱ درصد از جمعیت کشور را به خود اختصاص داده است. این استان که از تهران جدا شده، با تمرکز بر شهر کرج و مهاجرت‌پذیری بالا، به‌سرعت به یکی از پرجمعیت‌ترین استان‌های کشور تبدیل شده است. توسعه صنعتی، نزدیکی به پایتخت و هزینه‌های زندگی کمتر نسبت به تهران، عوامل رشد سریع البرز هستند.
کرمان، سیستان و بلوچستان، گیلان؛ استان‌های متوسط با ثبات
کرمان (۳.۹۱٪)، سیستان و بلوچستان (۳.۳۷٪) و گیلان (۳.۳۰٪) سهم نسبتاً ثابتی از جمعیت کشور را دارند. کرمان با شهرهایی مانند رفسنجان و سیرجان، و گیلان با رشت و انزلی، نقش مهمی در پویایی منطقه‌ای دارند. سیستان و بلوچستان نیز با چالش‌هایی همچون کمبود منابع، همچنان یکی از استان‌های با رشد طبیعی بالاست.
استان‌های غربی؛ از ثبات تا کاهش جزئی
کرمانشاه (۲.۵۹٪)، گلستان (۲.۳۶٪)، همدان (۲.۳۴٪)، و لرستان (۲.۳۳٪) استان‌هایی هستند که در سال ۱۳۹۰ سهمی نسبتاً ثابت در جدول جمعیتی دارند. گلستان در شمال کشور با شهر گرگان و نواحی ترکمن‌نشین، جمعیت رو به رشدی را تجربه کرده است. در مقابل، همدان و لرستان با چالش‌هایی مانند مهاجرت نخبگان و بیکاری مواجه‌اند.
استان‌های جنوبی و مرکزی با سهم میانه
هرمزگان (۲.۱۰٪)، کردستان (۱.۹۹٪)، مرکزی (۱.۸۸٪)، اردبیل (۱.۶۶٪)، قزوین (۱.۶۰٪) و قم (۱.۵۳٪) در رده‌های میانی جدول قرار دارند. هرمزگان با مرکزیت بندرعباس به دلیل توسعه بندر و فعالیت‌های اقتصادی دریایی، جمعیت پایداری دارد. قم نیز به‌عنوان قطب مذهبی، پذیرای مهاجرت از سراسر کشور است.
استان‌های کم‌جمعیت‌تر؛ از یزد تا ایلام
یزد (۱.۴۳٪)، بوشهر (۱.۳۷٪)، زنجان (۱.۳۵٪)، چهارمحال و بختیاری (۱.۱۹٪)، خراسان شمالی (۱.۱۵٪)، خراسان جنوبی (۰.۸۸٪)، کهگیلویه و بویراحمد (۰.۸۸٪)، سمنان (۰.۸۴٪)، و ایلام (۰.۷۴٪) جزو استان‌هایی با جمعیت کمتر هستند. این استان‌ها غالباً به‌دلیل موقعیت جغرافیایی خاص، اقلیم خشک، یا بافت کوهستانی دارای تراکم جمعیت پایین‌تری هستند. در عین حال، توسعه‌یافتگی متفاوت در آن‌ها نقش بسزایی در پراکندگی جمعیت دارد.
بررسی تغییرات نسبت به سال‌های قبل
در مقایسه با آمار سال ۱۳۸۵، تغییرات مهمی در توزیع جمعیت قابل مشاهده است:
- سهم تهران کاهش یافته است، اما این کاهش به دلیل جدایی استان البرز و نه مهاجرت گسترده است.
- استان البرز، به عنوان استان جدید، در سال نخست حضورش در جدول، جایگاهی بالاتر از بسیاری از استان‌ها دارد.
- برخی استان‌ها مانند لرستان، همدان و کرمانشاه، دچار تثبیت یا کاهش سهم شده‌اند که نشان‌دهنده مهاجرت یا کاهش رشد طبیعی جمعیت است.
- استان‌هایی مانند کرمان و گیلان، روند باثبات و رشد ملایمی را نشان می‌دهند.
جمع‌بندی
توزیع نسبی جمعیت ایران به تفکیک استان در سال ۱۳۹۰ نشان می‌دهد که تهران همچنان در صدر است، اما استان البرز به‌سرعت در حال رشد است. استان‌های پرجمعیتی مانند خراسان رضوی، اصفهان، فارس و خوزستان، همچنان در رده‌های بالا قرار دارند. از سوی دیگر، استان‌های مرزی، کوهستانی و محروم، همچنان سهم کمی از جمعیت دارند و نیازمند توجه ویژه در برنامه‌ریزی توسعه‌ای هستند.
این داده‌ها می‌توانند برای تحلیل‌های جمعیتی، سیاست‌گذاری‌های شهری، توزیع منابع، و توسعه پایدار منطقه‌ای بسیار مفید باشند. درک صحیح از این توزیع، کلید برنامه‌ریزی بهتر برای آینده ایران است.
برای کسب اطلاعات و آمارهای بیشتر در حوزه‌‌ی جمعیت‌شناسی کلیک کنید.
آمارهای مرتبط:
آمار توزیع جمعیتی نقاط شهری استان همدان (سال 1365-1395)
آمار توزیع نسبی جمعیت ایران به تفکیک استان در سال 1365
