آمار توزیع جمعیتی نقاط شهری استان البرز که در آمارگیری سال 1395 در سرشماری عمومی نفوس و مسکن به دست آمده است نشان می‌دهد، بیشترین میزان توزیع جمعیتی نقاط شهری استان البرز در سال 1395 بوده است.
آخرین آمار را در آمارفکت بخوانید.
طبق آخرین آماری که آمارفکت از سرشماری عمومی نفوس و مسکن به دست آورده است؛ آمار توزیع جمعیتی نقاط شهری استان البرز نشان می‌دهد که بیشترین میزان توزیع جمعیتی نقاط شهری استان البرز در سال 1395 بوده است. در این سال نقاط شهری استان البرز 4.25 درصد از جمعیت ایران را تشکیل داده است.
تحلیل توزیع جمعیتی نقاط شهری استان البرز (۱۳۶۵-۱۳۹۵)
استان البرز یکی از جوان‌ترین استان‌های ایران است که در سال ۱۳۸۹ از استان تهران جدا شد و به عنوان یک استان مستقل شناخته شد. به همین دلیل، در سال‌های ۱۳۶۵، ۱۳۷۵ و ۱۳۸۵، آمار مستقلی برای توزیع جمعیتی نقاط شهری این استان ثبت نشده است و سهم آن در قالب استان تهران محاسبه می‌شد. پس از تشکیل استان البرز، روند رشد جمعیت شهری آن نشان‌دهنده افزایش سریع سهم این استان از کل جمعیت کشور است. در این تحلیل، روند تغییرات، عوامل مؤثر بر افزایش سهم جمعیتی، مقایسه با سایر استان‌ها و راهکارهای پیشنهادی برای توسعه پایدار بررسی خواهد شد.
۱. روند تغییرات توزیع جمعیتی نقاط شهری استان البرز
بر اساس داده‌های ارائه‌شده، سهم نقاط شهری این استان از جمعیت کل کشور در دو مقطع سرشماری پس از تشکیل استان به شرح زیر بوده است:
- سال ۱۳۶۵: ۰٪ (در قالب استان تهران)
- سال ۱۳۷۵: ۰٪ (در قالب استان تهران)
- سال ۱۳۸۵: ۰٪ (در قالب استان تهران)
- سال ۱۳۹۰: ۴.۰۷٪
- سال ۱۳۹۵: ۴.۲۵٪
تحلیل روند:
- از سال ۱۳۹۰ که اولین سرشماری رسمی پس از استقلال استان انجام شد، سهم جمعیت شهری البرز از کل کشور ۴.۰۷٪ بود.
- در سال ۱۳۹۵، این سهم افزایش یافته و به ۴.۲۵٪ رسیده است.
- این رشد سریع نشان‌دهنده افزایش مهاجرت به این استان و توسعه گسترده مناطق شهری آن است.
۲. بررسی عوامل افزایش سهم جمعیتی نقاط شهری استان البرز
استان البرز یکی از استان‌هایی است که بالاترین نرخ رشد شهری را در ایران تجربه کرده است. چندین عامل در این افزایش تأثیر داشته‌اند:
الف) مهاجرت گسترده از تهران و سایر استان‌ها به البرز
مهم‌ترین دلیل افزایش سریع سهم جمعیتی استان البرز مهاجرت گسترده از تهران و سایر استان‌های کشور به این منطقه است.
- نزدیکی به تهران و هزینه‌های پایین‌تر مسکن و زندگی در مقایسه با پایتخت، بسیاری از افراد را به سکونت در کرج، فردیس، هشتگرد و سایر شهرهای استان ترغیب کرده است.
- بسیاری از مهاجران به دنبال فرار از شلوغی و آلودگی هوای تهران و یافتن کیفیت زندگی بهتر در البرز هستند.
- رشد سریع شهرک‌های مسکونی و پروژه‌های مسکن مهر باعث شده که ظرفیت اسکان در این استان افزایش یابد.
ب) توسعه صنعتی و افزایش فرصت‌های شغلی
- البرز یکی از قطب‌های صنعتی کشور است و صنایع بزرگی در شهرهای کرج، ساوجبلاغ و اشتهارد قرار دارند.
- وجود شهرک‌های صنعتی متعدد موجب جذب نیروی کار از سایر نقاط ایران شده است.
- برخی از شرکت‌ها و کارخانجات بزرگ نیز به دلیل هزینه‌های پایین‌تر نسبت به تهران، دفاتر یا واحدهای تولیدی خود را به البرز منتقل کرده‌اند.
ج) توسعه زیرساخت‌های شهری و رفاهی
- در سال‌های اخیر، البرز شاهد گسترش سریع زیرساخت‌های شهری از جمله شبکه‌های حمل‌ونقل، بیمارستان‌ها و مراکز تجاری بوده است.
- نزدیکی به شبکه حمل‌ونقل ریلی و جاده‌ای به تهران باعث شده که بسیاری از مردم، البرز را به عنوان محل زندگی انتخاب کنند، در حالی که در تهران کار می‌کنند.
- توسعه مراکز تفریحی، تجاری و آموزشی در کرج و سایر شهرهای استان نیز باعث شده که البرز به یک مقصد جذاب برای مهاجران تبدیل شود.
د) افزایش نرخ شهرنشینی و تغییر ساختار جمعیتی
- مناطق روستایی استان در سال‌های اخیر به سرعت به مناطق شهری تبدیل شده‌اند که این موضوع به افزایش سهم جمعیت شهری کمک کرده است.
- گسترش شهرهای جدید مانند هشتگرد و پردیس‌های مسکونی باعث رشد قابل‌توجه جمعیت شهری شده است.
۳. مقایسه رشد جمعیت شهری البرز با سایر استان‌ها
۱. مقایسه با استان‌های دارای رشد سریع شهری
- البرز، تهران و خراسان رضوی سه استانی هستند که رشد سریع شهری را در دهه‌های اخیر تجربه کرده‌اند.
- دلیل اصلی رشد سریع البرز، مهاجرت گسترده به این استان و نزدیکی به تهران است، در حالی که خراسان رضوی به دلیل رشد اقتصادی و زیارتی و تهران به دلیل تمرکز فرصت‌های شغلی، جذب جمعیت بیشتری داشته‌اند.
۲. مقایسه با استان‌های دارای کاهش سهم جمعیتی شهری
- برخلاف البرز، استان‌هایی مانند لرستان، همدان و کهگیلویه و بویراحمد با کاهش سهم جمعیتی شهری مواجه بوده‌اند.
- دلیل اصلی کاهش جمعیت شهری در این استان‌ها، نبود فرصت‌های شغلی و مهاجرت جوانان به شهرهای بزرگ‌تر مانند تهران و البرز بوده است.
۴. پیامدهای افزایش سهم جمعیتی نقاط شهری استان البرز
الف) فشار بر زیرساخت‌های شهری و خدمات عمومی
- رشد سریع جمعیت شهری البرز باعث افزایش تقاضا برای مسکن، خدمات شهری، آموزش و بهداشت شده است.
- ترافیک و ازدحام در محورهای اصلی منتهی به تهران، مانند اتوبان کرج-تهران، یکی از مهم‌ترین مشکلات استان است.
- زیرساخت‌های آب و برق در برخی مناطق استان تحت فشار قرار گرفته و نیاز به توسعه دارد.
ب) افزایش قیمت مسکن و هزینه‌های زندگی
- افزایش تقاضا برای مسکن، باعث افزایش قیمت خانه و اجاره‌بها در شهرهای کرج، فردیس و هشتگرد شده است.
- بسیاری از مهاجران که به دلیل هزینه‌های پایین‌تر به البرز آمده بودند، با افزایش قیمت‌ها ممکن است دوباره به مناطق ارزان‌تر مهاجرت کنند.
ج) چالش‌های زیست‌محیطی و آلودگی هوا
- توسعه سریع شهری و صنعتی باعث افزایش آلودگی هوا و مشکلات زیست‌محیطی در برخی از مناطق استان شده است.
- کاهش پوشش سبز و توسعه بی‌رویه شهرسازی ممکن است در بلندمدت مشکلات زیست‌محیطی ایجاد کند.
نتیجه‌گیری
استان البرز پس از استقلال از تهران، رشد سریع جمعیتی را تجربه کرده است و سهم آن از جمعیت شهری کشور از ۴.۰۷٪ در سال ۱۳۹۰ به ۴.۲۵٪ در سال ۱۳۹۵ افزایش یافته است. مهاجرت گسترده، توسعه صنعتی، افزایش شهرنشینی و نزدیکی به تهران از مهم‌ترین عوامل این رشد بوده‌اند. بااین‌حال، فشار بر زیرساخت‌های شهری، افزایش قیمت مسکن و مشکلات زیست‌محیطی چالش‌هایی هستند که برای حفظ کیفیت زندگی در استان نیاز به مدیریت دقیق دارند.
برای کسب اطلاعات و آمارهای بیشتر در حوزه‌‌ی جمعیت‌شناسی کلیک کنید.
آمارهای مرتبط:
آمار توزیع جمعیتی نقاط شهری استان آذربایجان غربی (سال 1365-1395)
آمار توزیع جمعیتی نقاط شهری استان اردبیل (سال 1365-1395)
