براساس آمار گمرک در سال ۱۴۰۱، حدود ۳۶ هزار تن چای به ارزش ۴۳ میلیون دلار به کشورهای دیگر صادر شده است.
ارزش هر یک کیلوگرم چای صادراتی به‌طور متوسط حدود ۱.۳۲ دلار برآورد می‌شود.
برخی از کارشناسان می‌گویند چای ایران از نظر کیفیت به دلیل استفاده نکردن از سموم کشاورزی جایگاه منحصر به‌فردی در جهان دارد.
جدول بالا نشان می دهد چای ایرانی حتی در بعضی از کشورهای اروپایی نیز مشتریان خود را دارد.
آیا افزایش بی رویه واردات چای توسط واردکنندگان و سودجویان، دلیل اصلی کاهش تولید و صادرات چای مرغوب ایرانی است؟
چای ایرانی، محبوب در بازارهای خارجی؛ اما کم‌مصرف در داخل!
چای یکی از محصولات مهم کشاورزی ایران است که علاوه بر مصرف داخلی، سهمی در بازارهای جهانی نیز دارد. آمار منتشرشده از سوی گمرک جمهوری اسلامی ایران نشان می‌دهد که در سال گذشته ۳۶,۲۶۸ تن چای ایرانی به کشورهای مختلف صادر شده است. این میزان صادرات ۴۳.۲ میلیون دلار ارزآوری برای کشور داشته که معادل ۱,۲۰۶ میلیارد تومان است.
اما در حالی که چای ایرانی در کشورهای مختلف مورد استقبال قرار گرفته، مصرف داخلی آن همچنان پایین است و چای‌های وارداتی بخش عمده‌ای از بازار داخلی را اشغال کرده‌اند. این موضوع این سؤال را مطرح می‌کند که چرا مردم ایران کمتر چای ایرانی مصرف می‌کنند و چگونه می‌توان سهم این محصول را در بازار داخلی افزایش داد؟
بزرگ‌ترین خریداران چای ایرانی
طبق آمار صادراتی، امارات متحده عربی بزرگ‌ترین واردکننده چای ایرانی است که با ۲۰,۸۱۳ تن، بیشترین سهم از صادرات را به خود اختصاص داده است. پس از امارات، کشورهای زیر بیشترین میزان واردات چای ایرانی را داشته‌اند:
- روسیه: ۴,۴۰۴ تن
- ترکیه: ۳,۵۷۷ تن
- عراق: ۱,۳۷۷ تن
- ازبکستان: ۱,۳۹۸ تن
- ترکمنستان: ۹۸۱ تن
- قزاقستان: ۷۶۱ تن
- افغانستان: ۴۵۳ تن
- گرجستان: ۳۶۵ تن
- هند: ۲۷۰ تن
- هلند: ۲۳۷ تن
- آلمان: ۲۰۰ تن
این آمار نشان می‌دهد که چای ایرانی در کشورهای همسایه و برخی کشورهای اروپایی تقاضای قابل توجهی دارد.
چرا چای ایرانی در داخل کشور کمتر مصرف می‌شود؟
در حالی که بسیاری از کشورها از چای ایرانی استقبال کرده‌اند، بازار داخلی ایران هنوز وابستگی زیادی به چای‌های خارجی دارد. برخی از دلایل کاهش مصرف چای ایرانی در داخل کشور عبارتند از:
- نفوذ برندهای خارجی و تغییر ذائقه مصرف‌کنندگان
بسیاری از برندهای خارجی از طریق تبلیغات گسترده، توانسته‌اند جایگاه بالایی در بازار ایران پیدا کنند. در نتیجه، مصرف‌کنندگان ایرانی به مرور به چای‌های وارداتی عادت کرده‌اند. - عدم بسته‌بندی مناسب و بازاریابی ضعیف چای ایرانی
یکی از مشکلات اصلی چای ایرانی، ضعف در بسته‌بندی و برندینگ است. چای‌های خارجی معمولاً در بسته‌بندی‌های جذاب‌تری عرضه می‌شوند و برندهای بین‌المللی با تبلیغات گسترده، سهم بیشتری از بازار را به خود اختصاص داده‌اند. - کیفیت و فرآوری نامناسب برخی از محصولات داخلی
اگرچه چای ایرانی از کیفیت بالایی برخوردار است، اما در برخی موارد، فرآوری و نگهداری نادرست باعث کاهش کیفیت محصول می‌شود که این موضوع می‌تواند بر میزان استقبال مردم از آن تأثیر بگذارد. - واردات گسترده چای خارجی و عدم حمایت کافی از تولید داخلی
واردات گسترده چای خارجی، بازار داخلی را به شدت تحت تأثیر قرار داده است. این موضوع باعث شده که تولیدکنندگان داخلی با چالش‌های بزرگی روبه‌رو شوند و در رقابت با برندهای خارجی، قدرت کمتری داشته باشند. - قیمت بالاتر چای ایرانی نسبت به برخی چای‌های وارداتی
هزینه‌های بالای تولید، چای ایرانی را گاهی گران‌تر از چای‌های وارداتی می‌کند. این در حالی است که برخی از چای‌های خارجی با سوبسیدهای صادراتی وارد ایران می‌شوند و قیمت کمتری دارند.
چگونه می‌توان مصرف چای ایرانی را در داخل کشور افزایش داد؟
برای تقویت جایگاه چای ایرانی در بازار داخلی و کاهش وابستگی به واردات، چند راهکار کلیدی می‌توان پیشنهاد کرد:
- تقویت بازاریابی و تبلیغات برای چای ایرانی
برندهای داخلی باید با تبلیغات گسترده‌تر و ارائه بسته‌بندی‌های جذاب‌تر، تصویر بهتری از چای ایرانی ارائه دهند. - افزایش کیفیت فرآوری و بسته‌بندی محصولات داخلی
ارتقاء روش‌های فرآوری و بسته‌بندی چای ایرانی می‌تواند جذابیت آن را برای مصرف‌کنندگان داخلی افزایش دهد. - اعمال محدودیت و تعرفه‌های گمرکی بر روی چای‌های وارداتی
دولت می‌تواند با اعمال تعرفه‌های حمایتی، تولید داخلی را تقویت کرده و جلوی واردات بی‌رویه را بگیرد. - حمایت از کشاورزان و تولیدکنندگان داخلی
ارائه وام‌های کم‌بهره، کاهش هزینه‌های تولید و آموزش روش‌های به‌روز کشت و فرآوری، می‌تواند به بهبود کیفیت و کاهش قیمت تمام‌شده چای ایرانی کمک کند. - فرهنگ‌سازی برای مصرف بیشتر چای ایرانی
آگاهی‌بخشی به مردم درباره کیفیت بالای چای ایرانی، فواید آن و مزیت‌های استفاده از تولیدات داخلی، می‌تواند نقش مهمی در افزایش تقاضا برای چای ایرانی داشته باشد.
نتیجه‌گیری
چای ایرانی در بازارهای جهانی مشتریان زیادی دارد، اما در داخل کشور، سهم آن از بازار نسبت به چای‌های وارداتی کمتر است. عدم حمایت کافی از تولید داخلی، ضعف در بازاریابی و بسته‌بندی، و نفوذ برندهای خارجی از جمله عواملی هستند که باعث کاهش مصرف چای ایرانی شده‌اند.
برای تغییر این روند، لازم است که سیاست‌های حمایتی از تولید داخلی افزایش یابد، فرهنگ مصرف چای ایرانی در میان مردم تقویت شود و تولیدکنندگان داخلی نیز کیفیت و بازاریابی محصولات خود را بهبود بخشند. در غیر این صورت، ممکن است چای ایرانی جایگاه خود را نه‌تنها در بازار داخلی، بلکه در بازارهای بین‌المللی نیز از دست بدهد.
اینفوگرافیک‌های مرتبط:
سالانه چند نفر وام دانشجویی دریافت می‌کنند؟
ناکامی ایران در جذب استعدادها!
