آمار بیکاری در ایران
آمار بیکاری در ایران گویای مسائل عمیق اقتصادی و اجتماعی است. در سال‌های اخیر شاهد کاهش میزان افراد شاغل و افزایش آمار بیکاران بودیم، به دنبال این اتفاق پدید آمدن شغل‌های کاذب و یا جرم‌هایی مانند دزدی صورت می‌گیرد.
اشتغال و بیکاری ازجمله شاخص‌های اساسی در اقتصاد کشورها و همچنین بازار کار آن‌ها هستند چراکه اقتصـاددانان بـرای فهـم وضـعیت اقتصادی یک کشور معمـولاً شاخص‌های اقتصـادی مختلـف ازجمله نـرخ بیکـاری،رشد اقتصادی، نرخ تورم و… را در ترکیب با یکدیگر بررسی می‌کنند. این نرخ نشان‌دهنده‌ی عدم استفاده از توانایی‌های نیروی کار عرضه‌شده است که هرچه این نرخ بیشتر باشد نشان‌دهنده‌ی ضعف اقتصاد در ایجاد شغل برای جمعیت است. در این مقاله می‌خواهیم به بررسی نرخ بیکاری ایران و مقایسه‌ی آن با دیگر کشورها و اقتصادهای برتر دنیا بپردازیم.
بیکاری چیست؟
برای تعریف نرخ بیکاری ابتدا نیاز است که ویژگی‌های فرد بیکار و شاغل را تعریف کنیم چراکه به دلیل یکسان نبودن مفاهیم، آمارشناسان طرح نیرو کار که هر پنج سال یک‌بار در مقر سازمان بین‌الملل برگزار می‌شود تعریف‌های مربوطه را بازنگری و تصویب می‌کنند تا کشورها آن را به‌کارگیرند. به همین سبب مرکز آمار ایران از سال 1384 تاکنون آمارهای بازار کار را متناسب با استانداردهای سازمان‌های بین‌المللی کار تولید و منتشر می‌کند.
مقایسه نرخ بیکاری در مناطق شهری و روستایی
بر اساس گزارش‌های سازمان آمار، یک فرد پانزده سال به بالا برای اینکه بیکار شمرده شود باید سه ویژگی زیر را باهم داشته باشد:
- در هفته مرجع فاقد کار باشد
- در هفته مرجع و سه هفته قبل از آن جویای کار باشد
- در هفته مرجع و یا هفته بعدازآن برای اشتغال مزدبگیری یا خوداشتغالی، آماده برای کار باشد
جالب است بدانید طبق تعریف این سازمان نیروی کار برابر مجموع افراد شاغل و بیکار است.
تعداد افراد بدون کار + تعداد افراد شاغل = نیروی کار
آمارگیری بازار کار در ماه میانی هر فصل با نمونه‌ای حدوداً 60000 خانوار اجرا می‌شود. آمارهای بازار کار، جمعیت فعال، شاغل و بیکار از طریق برآورد‌های زیر تأمین می‌شود:
– میزان فصلی شاخص‌های نیروی کار در سطح کل کشور، نقاط شهری و نقاط روستایی
– میزان سالانه‌ی شاخص‌های نیروی کار در سطح کل کشور، نقاط شهری، نقاط روستایی و استان
– تعداد سالانه‌ی شاخص‌های نیروی کار در سطح کل کشور، نقاط شهری، نقاط روستایی و استان
– تغییرات میزان شاخص‌ها در دو فصل متوالی/ دو فصل یکسان از دو سال متوالی در سطح کل کشور، نقاط شهری و روستایی
– برآورد تغییرات میزان شاخص‌های نیروی کار در دو سال متوالی در سطح کل کشور، نقاط شهری، نقاط روستایی و استان
برای مشاهده مهم‌ترین آمار ایران به مقاله “آمار ایران در زمینه‌های مهم – بررسی اثر اقتصاد در جامعه از ازدواج تا جمعیت” مراجعه کنید.
نرخ بیکاری چیست و چگونه محاسبه می شود؟
به‌طورکلی اگر بخواهیم نرخ بیکاری را تعریف کنیم باید بگوییم که درصدی از جمعیت مایل به اشتغال است که هیچ شغلی ندارند. این نرخ شاخصی از یک پدیده‌ی اقتصادی با حواشی اجتماعی بسیار است. به‌گونه‌ای می‌توان گفت که کاملاً مؤثر بر شرایط غیراقتصادی کشور نیز هست. طبق اعلام سازمان آمار، “با توجه به تحولات اجتماعی صورت گرفته در خصوص سن ورود به بازار کار مقرر شد تا از تابستان 1398 اعلام نتایج طرح مذکور از ١٠ سال به ۱۵ سال تغییر کند.” این در حالی است که بر اساس تعریف سازمان بین‌المللی کار، سن کار ۱۵ تا ۷۴ در نظر گرفته‌شده چراکه افراد مسن و کودکان نباید در این مقیاس گنجانده شوند.
نرخ بیکاری در ایران:
بر اساس آمارهایی که آمار فکت از سازمان آمار جمع‌آوری کرده است؛ تا پیش از تابستان 1398 این نرخ از ده سال به بالا ارائه می‌شده است. در نمودار زیر می‌توانید نرخ بیکاری زنان و مردان را از سال 1376 تا 1400 را مشاهده کنید.
آمار کسب و کارهای فعال در اینستاگرام
کمترین و بیشترین نرخ بیکاری در ایران برای کدام شهرها است؟
نرخ بیکاری در بهار 1400 به ترتیب در شهرهای هرمزگان، کرمانشاه، یزد، چهارمحال بختیاری و خوزستان و در بهار 1399 به ترتیب در شهرهای لرستان، چهارمحال بختیاری، کرمانشاه، سیستان و بلوچستان و کردستان بیشتر است. خراسان جنوبی در بهار 1399 و همدان در بهار 1400 کمترین آمار را داشتند.
البته آمارهای بالا تماماً از سازمان آمار ارائه‌شده است. در ادامه می‌خواهیم به بررسی این نرخ در بانک جهانی بپردازیم. در نمودار زیر می‌توانید نرخ مربوط به ایران را در سایت بانک جهانی مشاهده کنید.
مقایسه نرخ بیکاری ایران با دیگر کشورها:
با توجه به اطلاعات بانک جهانی در سال 2021 سه کشور قطر، نیجر و کامبودیا کمترین میزان نرخ بیکاری را در جهان دارند و همچنین کشورهای ارمنستان، آفریقای جنوبی، بوتسوانا، نامیبیا، گابون، کمبو و جیبوتی بیشترین نرخ را دارند.
آمار جمعیت زیرخط فقر بین المللی
نرخ بیکاری اقتصادهای برتر دنیا در سال‌های بحران مالی از وضعیت ایران در سال‌های دیگر نیز بهتر است. وخامت اوضاع اقتصادی ایران به همین‌جا ختم نمی‌شود چراکه نرخ بیکاری ایران در مقایسه با همسایه‌های شرقی (افغانستان و پاکستان) در سال 2021 نیز بیشتر است.
آمار نرخ بیکاری زنان در مقایسه با مردان
برای کسب اطلاعات بیشتر در حوزه آمارهای اقتصادی اینجا کلیک کنید. همچنین مقاله “اشتغالزایی و چالش‌های آن-تفاوت کارآفرینی و اشتغالزایی” را از دست ندهید.
برای مطالعه مقاله میزان حقوق در ایران اینجا کلیک کنید
